Siyaad Barre, waxa uu dhashay 6-dii October 1919-kii,Siyaad
barre waxa u uku dhashay Magaalada Shillaaba ee dawlad deegaanka inkastoo warar
qaarna ay sheegaan in u uku dhashay magaalada Garbaharray ee Wadanka somaliya
waxa uu ahaa Sarkaal iyo Siyaasi caan ah oo ka tirsanaa Millateriga Somalia,
wuxuuna soo noqday Madaxweynihii Somalia ee sannadihii 1969-kii ilaa 1991-kii.
Siyaad Barre waxa uu xukunka ku qabsaday afgambi militari
21-kii October, 1969-kii, kaasoo lagu afgambiyay dowladdii uu madaxweynaha ka
ahaa Cabdirashiid Cali Sharmaarke. Markii hore, Madaxweyne Siyaad Barre Waxa uu
hirgeliyay dib u habayn bulsho iyo dhaqaale oo xidhiidh ah oo looga gol lahaa
in dalka lagu casriyeeyo. Dawladdiisu waxay qaramaysay warshadihii muhiimka
ahaa, waxay bilawday dib-u-habayn dhuleed, waxayna maalgelisay waxbarashada iyo
daryeelka caafimaadka. Waxa kale oo uu talisku isku dayay in uu dhaliyo dareen qarannimo iyo midnimo dhexmarta
qabaa’ilka iyo qawmiyadaha kala duwan ee Soomaaliya.
Sannadihii 1970-aadkii, Soomaaliya waxa ay soo martay
xasillooni iyo kobac dhaqaale. Si kastaba ha ahaatee, dildilaacyo ayaa bilaabay
inay ka soo muuqdaan dawlada madaxweyne Siyaad Barre ka dib markii ay xumaantu
sii korodhay. Habka hogaamineed ee Barre waxa uu noqday mid kali talis ah,
mucaaradna waxa uu kala kulmay cadaadis.
Caqabadihii ugu waaweynaa ee ka horyimid dawladii Barre waxa
ka mid ahaa colaadii kala dhaxaysay Itoobiya ee ku saabsanayd gobolka
Ogaadeenya. Sannadkii 1977-kii, Soomaaliya waxay isku dayday hawlgal lagu
xoraynayo Goballadii Ogaadeenya, iyadoo doonaysay inay dib u soo ceshato
dhulkii ay degeen qowmiyadda Soomaalida. Hawlgaladaasi waxay isu beddeleen
dagaal baaxad leh oo lala galo Itoobiya, oo ay taageerayeen Midowga Soofiyeeti
iyo Kuuba. Dagaalkaasi waxa uu af-jarmay 1978-kii, iyada oo Soomaaliya ay
dagaal la gashay ethopia oo ay garab siinayaan dhamman dawladaha sheegta inay
awood leeyihiin keentayna inay soomaliya
awoodeedu daciifto, taasoo isubadashay in dawladdi siyaad Barre dagaalkaas
kadib ay yeelato mucaaraddo waaweyn . daciifnimadi militariga, oo ay weheliso isbadal
la,aan maamul, ayaa ka qayb qaadatay hoos u dhaca awoodii dawladda.
Siddeetameeyadii, Soomaaliya waxaa ka dhacay abaaro iyo macaluul,
taasoo uga sii dartay dhaqaale xumadii dalka ka jirtay. Waxa si weyn loo amaanay
sidii ay u maaraysay dawladdu waxaana lagu guulaystay in xal waara loo helo
masiibooyinka qaran taasoo ay ku bogaadiyeen deeq bixiyayaasha caalamiga ah iyo
haayadaha cuntada aduunku.
Dowladii Siyaad Barre waxa ay ku dhammaatay jabhado bilowday
dabayaaqadii 1980-aadkii. Mucaarad kala duwan oo ay ku midoobeen mucaaradkoodii
Dawladii Siyaaad Barre, waxaa samaysmay ururkii SNM iyo ururo kale sida USC iyo
SSDF.
Bixitaankii Dawladdii Madaxwayne Siyaad Barre ka dib,
Soomaaliya waxa ay gashay dagaal sokeeye iyo dawlad la’aan daba dheeraatay.
Maqnaanshaha dawlad dhexe waxay u saamaxday qabqablayaal kala duwan inay la
wareegaan gacan ku haynta gobollo kala duwan, taasoo keentay rabshado baahsan
iyo dhibaatooyin bini'aadantinimo. Burburkii dawladnimo iyo qalalaasihii ka
dhashay waxa ay keeneen cawaaqib xumo soo jireen ah, taas oo Soomaaliya ka
dhigtay dal Dal Siyaasad ahaan aan degnayn oo astaan u ah caqabadaha hortaagan
dawladnimada Afrika.
Isku soo wada duuboo, Madaxtinimadii Siyaad Barre ee
Soomaaliya waxaa ka muuqday yididiilo horudhac ah iyo horumar balse aakhirkii waxaa
caqabad ku noqday kaligii talisnimo, iyo jabhadihii hubaysnaa . Dhaxalkiisu waa hogaamiye guulo horudhac ah uu soo hooyay Dadka Soomaaliyeed. Dalkii
Somaliya waxaa uu ku danbeeyey burbur dhaqaale iyo mid siyaasadeedba taas oo ay
sabab u ahaayeen jabhadihii oo an la imaan qorshe dawladed oo ay kubadalaan dawladii
maxamed siyaad barre.